Wszystkie fotografie zostały wykonane na dziedzińcu obok budynku Comédie Françaiseoraz w Królewskich Ogrodach w ostatni dzień otwarcia wystawy.
Foto : Ewa Izabela Nowak
Foto : Ewa Izabela Nowak
9 listopada 1989 roku uważany jest za symboliczny koniec reżimu komunistycznego (jak zwykło mówić się w zachodniej części Europy) w środkowo-wschodniej części kontynentu europejskiego. W rzeczywistości « zmurszały » system dogorywał z różną szybkością w poszczególnych krajach nim objętych na przestrzeni około dwóch lat (1989-1991).
Niewątpliwie rolę leaderów w stawianiu mu czoła odrywały dwa kraje wyróżniające się największą niezależnością i z ogromnym trudem przyjmujące dominację sowiecką : Polska i Węgry. Niewiele osób potrafi wytłumaczyć jak skomplikowanym procesem było powolne umieranie systemu narzuconego po II Wojnie Światowej wolą Stalina w 1/3 Europy.
O ile większość jest zgodna, że « uczciwy komunista » jakim był Gorbaczew w 1985 roku, pragnąc zreformować system doprowadził do jego definitywnego końca, o tyle opinie na temat większości pozostałych czynników które przyczyniły się do implozji komunizmu są podzielone.
W lutym 1989 roku w Warszawie rozpoczęły się obrady Okrągłego Stołu, których bezpośrednią konsekwencją były wybory 4 czerwca wygrane przez Solidarność. W maju 1989 roku (czyli przed wyborczym zwycięstwem Solidarności) Węgrzy otworzyli granicę z Austrią i zlikwidowali druty kolczaste na pasie przygranicznym. W Niemczech wschodnich sytuacja wydawała się pozornie spokojna… pierwsze objawy zdenerwowania pojawiły się wieczorem w ostatnią niedzielę maja (czyli na tydzień przed polskimi wyborami) kiedy władze ogłosiły zwycięstwo wschodnio-niemieckiej partii komunistycznej w prawie 99 % w wyborach regionalnych odbywających się tego dnia.
Zbyt wielkie grubiańskie kłamstwo doprowadziło do powolnego wyciekania jak kropla za kroplą energii latami tłumionej w kraju kontrolowanym przez policję STASI. Początkowo dysydenci podjęli inicjatywę masowych manifestacji protestacyjnych 7 każdego miesiąca. Już latem wielu mieszkańców byłego NRD korzystając z urlopów masowo zaczęło opuszczać swoje domy i udawać się na Węgry, później do Pragi i Warszawy. Pod koniec sierpnia Ambasada byłego RFN w Pradze była masowo okupowana przez osoby spragnione azylu. We wrześniu ruszyły pierwsze « pociągi Wolności » wypełnione obywatelami byłego NRD z Pragi i Warszawy w kierunku Niemiec Zachodnich. W szkołach, urzędach, szpitalach zaczynał brakować ludzi do pracy… a eksodus trwał. 4 listopada doszło do punktu kulminacyjnego : w prawie wszystkich miasta Wschodnich Niemiec odbywały się masowe manifestacje. O dziwo : prawie nikt nie myślał jeszcze o zburzeniu Muru czy połączeiu dwóch państw. Domagano się jedynie wolności słowa, poszanowania dla życia i stworzenia godnych warunków bytu.
Niewątpliwie rolę leaderów w stawianiu mu czoła odrywały dwa kraje wyróżniające się największą niezależnością i z ogromnym trudem przyjmujące dominację sowiecką : Polska i Węgry. Niewiele osób potrafi wytłumaczyć jak skomplikowanym procesem było powolne umieranie systemu narzuconego po II Wojnie Światowej wolą Stalina w 1/3 Europy.
O ile większość jest zgodna, że « uczciwy komunista » jakim był Gorbaczew w 1985 roku, pragnąc zreformować system doprowadził do jego definitywnego końca, o tyle opinie na temat większości pozostałych czynników które przyczyniły się do implozji komunizmu są podzielone.
W lutym 1989 roku w Warszawie rozpoczęły się obrady Okrągłego Stołu, których bezpośrednią konsekwencją były wybory 4 czerwca wygrane przez Solidarność. W maju 1989 roku (czyli przed wyborczym zwycięstwem Solidarności) Węgrzy otworzyli granicę z Austrią i zlikwidowali druty kolczaste na pasie przygranicznym. W Niemczech wschodnich sytuacja wydawała się pozornie spokojna… pierwsze objawy zdenerwowania pojawiły się wieczorem w ostatnią niedzielę maja (czyli na tydzień przed polskimi wyborami) kiedy władze ogłosiły zwycięstwo wschodnio-niemieckiej partii komunistycznej w prawie 99 % w wyborach regionalnych odbywających się tego dnia.
Zbyt wielkie grubiańskie kłamstwo doprowadziło do powolnego wyciekania jak kropla za kroplą energii latami tłumionej w kraju kontrolowanym przez policję STASI. Początkowo dysydenci podjęli inicjatywę masowych manifestacji protestacyjnych 7 każdego miesiąca. Już latem wielu mieszkańców byłego NRD korzystając z urlopów masowo zaczęło opuszczać swoje domy i udawać się na Węgry, później do Pragi i Warszawy. Pod koniec sierpnia Ambasada byłego RFN w Pradze była masowo okupowana przez osoby spragnione azylu. We wrześniu ruszyły pierwsze « pociągi Wolności » wypełnione obywatelami byłego NRD z Pragi i Warszawy w kierunku Niemiec Zachodnich. W szkołach, urzędach, szpitalach zaczynał brakować ludzi do pracy… a eksodus trwał. 4 listopada doszło do punktu kulminacyjnego : w prawie wszystkich miasta Wschodnich Niemiec odbywały się masowe manifestacje. O dziwo : prawie nikt nie myślał jeszcze o zburzeniu Muru czy połączeiu dwóch państw. Domagano się jedynie wolności słowa, poszanowania dla życia i stworzenia godnych warunków bytu.
W nocy z 9 na 10 listopada słynny Mur – symbol hańby Europy – przestał funkcjonować jako nieprzekraczalna granica. W ciągu zaledwie 3 następnych dni do zachodniej części Berlina przedostało się bagatela : 3 miliony osób !
Tak jak został pobudowany w ciągu jednej nocy z 12 na 13 sierpnia w 1961 roku, tak w ciągu jednej nocy stracił swoją « magiczną moc » !
Symbol wieloletniego biegunowego podziału politycznego Europy i świata.
O ile następnego dnia Rostropowicz zagrał pod murem swój słynny koncert, o tyle artyści tzw. : zaangażowani dokonali wszelkich starań aby na autentycznych kawałkach muru namalować swoje dzieła. Daniel Buren, Arman, Eduardo Chilida, Sol LeWitt, Ilya Kabakow, Richard Long, Mimmo Paladino, Robert Longo…
Wszystkie te dzieła znalazły się w kolekcji francuskiego kolekcjonera Sylvestra Verger, który stworzył unikalną kolekcję Artyści dla Wolności (Artistes pour la Liberté). W dniach 6 maja – 1 czerwca wystawiona była w Ogrodach Królewskich obok budynku Comédie Française i francuskiego Ministerstwa Kultury. Dzieła przekazywały ponurą wizję hermetycznego świata « pod kontrolą ». Inaczej mówiąc pokazywały w jaki sposób zachodni artyści odbierali i postrzegali « najwspanialszy ze światów » czyli « realny » socjalizm i życie w nim. EIN.
Kolekcja była prezentowana w Deutsches Historisches Museum w Berlinie
w dniach 11 lipca – 10 sierpnia.
Będzie zaprezentowana w Centrum Sztuki Współczesnej Winzawod w Moskwie
Będzie zaprezentowana w Centrum Sztuki Współczesnej Winzawod w Moskwie
w dniach od 5 listopada do 6 grudnia.
Informacje na temat historii Europy od czasów Jałty do dnia dzisiejszego można znaleźć na stronie :
http://www.berlin1989.com/.
Informacje na temat historii Europy od czasów Jałty do dnia dzisiejszego można znaleźć na stronie :
http://www.berlin1989.com/.
