Widok wystawy w dniu otwarcia.Foto : Ewa Izabela Nowak
Widok wystawy w dniu otwarcia.Foto : Ewa Izabela Nowak
Widok wystawy w dniu otwarcia.Foto : Ewa Izabela Nowak
Widok wystawy w dniu otwarcia.Foto : Ewa Izabela Nowak
Anselm Kiefer w towarzystwie Christine Albanel.29 maja 2007 r.
Foto : Ewa Izabela Nowak
Innym współczesnym malarzem niemieckim, który uzyskał bardzo wcześnie międzynarodową sławę jest Anselm Kiefer. W ostatnich latach najważniejszą jego wystawą na terenie Francji był niewątpliwie monumentalny pokaz jego prac w ramach nowego cyklu ekspozycji organizowanych przez francuskie Ministerstwo Kultury i Komunikacji (chodzi o komunikację międzyludzką) nazwanym MONUMENTA. Pokazy odbywają się raz do roku w wielkiej przeszklonej nef Grand Palais. Wystawa Anselma Kiefera nosiła tytuł « Sternenfall » czyli « Upadek gwiazd ». Ekspozycja skonstruowana wokół koncepcji « siedmiu domów » udostępniona była publiczności w dniach 30 maja – 8 lipca 2007 roku.
Fragment mojego tekstu poświęconego wystawie :
« Anselm Kiefer. Znany jest z bezkompromisowej postawy wobec nazistowskiej przeszłości swojego kraju pochodzenia, poważnych zainteresowań filozoficznych i literackich oraz fascynacji ogromnymi realizacjami. Powszechnie znana jest jego koncepcja budowania z prostych materiałów „domów”, w których instaluje swoje obrazy i rzeźby o ekpresyjnej wymowie. W roku 1980, czyli wtedy kiedy narodowy pawilon niemiecki oddany do dyspozycji Kiefera podczas Biennale w Wenecji stał się źródłem skandalu – twórca zyskał opinię artysty „zaangażowanego”. Powodem silnych emocji była instalacja jego prac, które w jednoznaczny sposób głosiły krytykę hitlerowskiej przeszłości Niemiec. Krótko później, gdyż w 1982 roku artysta namalował słynny obraz "Nuremberg" ("Norymberga"). Płótno tytułem nawiązując do słynnego procesu, zdaje się rozszyfrowywać „wielką ideologię”, w imię której zostały popełnione przeraźliwe zbrodnie. W celu zdobycia „przestrzeni życiowej” na wschodzie Europy, w „marszu” nazwanym Lebensraum – użyźniano glebę ludzką krwią, siano zboże i sadzono młode lasy w miejscach poprzednich kaźni. Obraz Nuremberg pozornie niewinnie przedstawia jesienny pejzaż urodzajnego pola, aluzyjnie odsyłając odbiorcę do poezji Paula Celana, która od początku lat 80. niezmiennie fascynuje wyobraźnię wybitnego artysty. Innym niezmiernie ważnym płótnem pochodzącym z tego okresu jest obraz zatytułowany "Nieznanemu malarzowi", zainspirowany budynkiem "Świątyni północnych bohaterów", pobudowanym w 1935 roku przez Paula Ludwiga Troosta. Znalazly w nim schronienie groby kolegów Hitlera, którzy zginęli w czasie nieudanego puczu w roku 1923.
Obecna wystawa w Grand Palais prezentuje siedem symbolicznych „domów”, które kolejno prezentują instalacje złożone z obrazów i rzeźb poświęconych kolejnym elementom obecnym w twórczości artysty od lat : poezji wyrażającej dramat Holocaustu Paula Celana czy sylwetce austriackiej intelektualistki i byłej przyjaciółki Celana – Ingeborg Bachmann. Skądinąd to tej wybitnej poetce zadedykowany został pierwszy „dom” Kiefera : "Nebelland" ("Kraj mgły"). Artysta dużo uwagi poświęca też francuskiemu pisarzowi – Célinowi, znanemu z niechlubnego flirtu z faszyzmem. Jemu i jego najsłynniejszej powieści "Podróż do krańca nocy" zadedykował „Dom 5”. "Sekret paproci" ("Geheimnis der Farne") został potraktowany równie symbolicznie jak ziemia czy Droga mleczna : ziemia nasycona krwią ofiar pod liśćmi paproci w niewinnie wyglądającym zagajniku można ukrywać mroczną historię Zagłady. Natomiast pojedyńcze punkty oddalonych gwiazd na nieboskłonie oznaczają numery więźniów wytatuowane na ich przedramionach. Szlak wystawy kończy się elementem pozytywnym ukrytym za symboliczną wymową Niedzieli Palmowej, której „zadedykowany” został siódmy i ostatni „dom” w wystawie Kiefera w Grand Palais.
Całość ma charakter olbrzymiej instalacji in situ. Siedem symbolicznych domów i dwie wieże składają się na gigantyczną całość, trudną do objęcia jednym spojrzeniem. W takim kontekście zwiedzający jawią się jak drobne pionki, które przy pomocy mediatorów z Palais de Tokyo zatrudnionych na cały okres trwania wystawy, starają się przeniknąć myśl artysty wyrażoną za pośrednictwem środków artystycznych. »
(« Sternenfall. Anselm Kiefer w Grand Palais », Kwartalnik Rzeźby Orońsko, n° 3-4 (68-69), 2007).
Komisarzem wystawy Anselma Kiefera w Grand Palais był José Alvarez, znany paryski wydawca hiszpańskiego pochodzenia, dyrektor wydawnictwa du Regard, wieloletni osobisty przyjaciel artysty.
Fragment mojej rozmowy (26 czerwca 2007) z komisarzem na temat wystawy Sternenfall.
„Jakie miejsce w twórczości Anselma Kiefera zajmuje pojęcie pamięci ? W którym momencie pojawiła się ona w jego pracy ? Czy było jakieś wydarzenie, które sprowokowało jego zainteresowanie pamięcią ?
(...) Trzeba zdawać sobie sprawę, że ogólnie rzecz biorąc, podstawowym materiałem pracy Kiefera jest historia, ale również literatura, filozofia i poezja. Jego dzieło kumuluje tematy uniwersalne, które wywodzą się z naszej indywidualnej historii z wplecionym w to problemem Holokaustu i III Rzeszy. Anselm Kiefer zawsze powtarzał : biografia mojego kraju jest moją biografią. Jest więc oczywiste, że gdybym nie urodził się w 1945 roku – moje dzieło byłoby zupełnie inne. Jego praca artystyczna zorganizowana i skonstruowana jest w oparciu o świadomość tego faktu.
Jest niemieckim malarzem wywodzącym się z tego pokolenia urodzonego po wojnie, które nie ma żadnych wspomnień osobistych z nią związanych. Kiefer rozpoczął bardzo wcześnie pracę nad historią własnego kraju w celu łatwiejszego zrozumienia najnowszej historii – Jak to wszystko mogło zaistnieć ? – Owoce jego pracy ilustrują jego dzieła z lat 70. i 80. Wcześniej, zrealizował serię performensów nazwanych „Okupacja”. Był to dla niego fizyczny sposób odczucia faktu bycia Niemcem. Reżyserował sytuacje, w których nosząc mundur wojskowy swojego ojca, podróżował po Francji i północnych Włoszech i naśladował hitlerowskie pozdrowienie przed pomnikami oraz w innych miejscach. Jeden z przyjaciół towarzyszył mu i robił fotografie. Zawsze jest łatwo powiedzieć później jak nisko trzeba upaść i zhańbić się, aby popełnić podobne okrucieństwa... Kiefer woli więc stawiać pytanie co my sami moglibyśmy zrobić w podobnych okolicznościach ? Istota ludzka warta jest to co jest warta. Ta praca była początkowo bardzo źle interpretowana. Ludzie dostrzegali przede wszystkim dosłowną symbolikę. Ale później, praca ta została opracowana teoretycznie i rzeczy zostały lepiej, głębiej zrozumiane. Aby ostatecznie stwierdzić, że niemożliwe jest udzielenie odpowiedzi na pytania stawiane przez Adorno : Jak być artystą ? lub Jak być poetą po tragedii Zagłady ? Artysta odpowiada : "W każdym bądź razie, tyrani, oprawcy zawsze będą mieli rację i zawsze wygrają." Nie wygrają dlatego, że rzeczywiście mają rację, ale dlatego że jesteśmy niczym i jesteśmy bezsilni w stosunku do nich. Więc być może, kontynuując pracę jako artysta, pisarz czy poeta, można spróbować zrobić coś w nadziei, że to nigdy więcej się nie powtórzy.”
(Rozmowa z José Alvarezem, „Spadające gwiazdy”, Kwartalnik Rzeźby Orońsko, n° 3-4 (68-69), 2007).
MONUMENTA 2007
Anselm Kiefer, „Sternenfall, La chute des étoiles.”
Grand Palais, 30 maja – 6 lipca 2007
MONUMENTA 2008
Richard Serra, „Promenade”
Grand Palais, 7 maja – 15 czerwca 2008
Kolejna edycja MONUMENTA odbędzie się między 13 stycznia a 21 lutego 2010 r. Artystą zaproszonym jest Christian Boltanski.
www.monumenta.com
Fragment mojego tekstu poświęconego wystawie :
« Anselm Kiefer. Znany jest z bezkompromisowej postawy wobec nazistowskiej przeszłości swojego kraju pochodzenia, poważnych zainteresowań filozoficznych i literackich oraz fascynacji ogromnymi realizacjami. Powszechnie znana jest jego koncepcja budowania z prostych materiałów „domów”, w których instaluje swoje obrazy i rzeźby o ekpresyjnej wymowie. W roku 1980, czyli wtedy kiedy narodowy pawilon niemiecki oddany do dyspozycji Kiefera podczas Biennale w Wenecji stał się źródłem skandalu – twórca zyskał opinię artysty „zaangażowanego”. Powodem silnych emocji była instalacja jego prac, które w jednoznaczny sposób głosiły krytykę hitlerowskiej przeszłości Niemiec. Krótko później, gdyż w 1982 roku artysta namalował słynny obraz "Nuremberg" ("Norymberga"). Płótno tytułem nawiązując do słynnego procesu, zdaje się rozszyfrowywać „wielką ideologię”, w imię której zostały popełnione przeraźliwe zbrodnie. W celu zdobycia „przestrzeni życiowej” na wschodzie Europy, w „marszu” nazwanym Lebensraum – użyźniano glebę ludzką krwią, siano zboże i sadzono młode lasy w miejscach poprzednich kaźni. Obraz Nuremberg pozornie niewinnie przedstawia jesienny pejzaż urodzajnego pola, aluzyjnie odsyłając odbiorcę do poezji Paula Celana, która od początku lat 80. niezmiennie fascynuje wyobraźnię wybitnego artysty. Innym niezmiernie ważnym płótnem pochodzącym z tego okresu jest obraz zatytułowany "Nieznanemu malarzowi", zainspirowany budynkiem "Świątyni północnych bohaterów", pobudowanym w 1935 roku przez Paula Ludwiga Troosta. Znalazly w nim schronienie groby kolegów Hitlera, którzy zginęli w czasie nieudanego puczu w roku 1923.
Obecna wystawa w Grand Palais prezentuje siedem symbolicznych „domów”, które kolejno prezentują instalacje złożone z obrazów i rzeźb poświęconych kolejnym elementom obecnym w twórczości artysty od lat : poezji wyrażającej dramat Holocaustu Paula Celana czy sylwetce austriackiej intelektualistki i byłej przyjaciółki Celana – Ingeborg Bachmann. Skądinąd to tej wybitnej poetce zadedykowany został pierwszy „dom” Kiefera : "Nebelland" ("Kraj mgły"). Artysta dużo uwagi poświęca też francuskiemu pisarzowi – Célinowi, znanemu z niechlubnego flirtu z faszyzmem. Jemu i jego najsłynniejszej powieści "Podróż do krańca nocy" zadedykował „Dom 5”. "Sekret paproci" ("Geheimnis der Farne") został potraktowany równie symbolicznie jak ziemia czy Droga mleczna : ziemia nasycona krwią ofiar pod liśćmi paproci w niewinnie wyglądającym zagajniku można ukrywać mroczną historię Zagłady. Natomiast pojedyńcze punkty oddalonych gwiazd na nieboskłonie oznaczają numery więźniów wytatuowane na ich przedramionach. Szlak wystawy kończy się elementem pozytywnym ukrytym za symboliczną wymową Niedzieli Palmowej, której „zadedykowany” został siódmy i ostatni „dom” w wystawie Kiefera w Grand Palais.
Całość ma charakter olbrzymiej instalacji in situ. Siedem symbolicznych domów i dwie wieże składają się na gigantyczną całość, trudną do objęcia jednym spojrzeniem. W takim kontekście zwiedzający jawią się jak drobne pionki, które przy pomocy mediatorów z Palais de Tokyo zatrudnionych na cały okres trwania wystawy, starają się przeniknąć myśl artysty wyrażoną za pośrednictwem środków artystycznych. »
(« Sternenfall. Anselm Kiefer w Grand Palais », Kwartalnik Rzeźby Orońsko, n° 3-4 (68-69), 2007).
Komisarzem wystawy Anselma Kiefera w Grand Palais był José Alvarez, znany paryski wydawca hiszpańskiego pochodzenia, dyrektor wydawnictwa du Regard, wieloletni osobisty przyjaciel artysty.
Fragment mojej rozmowy (26 czerwca 2007) z komisarzem na temat wystawy Sternenfall.
„Jakie miejsce w twórczości Anselma Kiefera zajmuje pojęcie pamięci ? W którym momencie pojawiła się ona w jego pracy ? Czy było jakieś wydarzenie, które sprowokowało jego zainteresowanie pamięcią ?
(...) Trzeba zdawać sobie sprawę, że ogólnie rzecz biorąc, podstawowym materiałem pracy Kiefera jest historia, ale również literatura, filozofia i poezja. Jego dzieło kumuluje tematy uniwersalne, które wywodzą się z naszej indywidualnej historii z wplecionym w to problemem Holokaustu i III Rzeszy. Anselm Kiefer zawsze powtarzał : biografia mojego kraju jest moją biografią. Jest więc oczywiste, że gdybym nie urodził się w 1945 roku – moje dzieło byłoby zupełnie inne. Jego praca artystyczna zorganizowana i skonstruowana jest w oparciu o świadomość tego faktu.
Jest niemieckim malarzem wywodzącym się z tego pokolenia urodzonego po wojnie, które nie ma żadnych wspomnień osobistych z nią związanych. Kiefer rozpoczął bardzo wcześnie pracę nad historią własnego kraju w celu łatwiejszego zrozumienia najnowszej historii – Jak to wszystko mogło zaistnieć ? – Owoce jego pracy ilustrują jego dzieła z lat 70. i 80. Wcześniej, zrealizował serię performensów nazwanych „Okupacja”. Był to dla niego fizyczny sposób odczucia faktu bycia Niemcem. Reżyserował sytuacje, w których nosząc mundur wojskowy swojego ojca, podróżował po Francji i północnych Włoszech i naśladował hitlerowskie pozdrowienie przed pomnikami oraz w innych miejscach. Jeden z przyjaciół towarzyszył mu i robił fotografie. Zawsze jest łatwo powiedzieć później jak nisko trzeba upaść i zhańbić się, aby popełnić podobne okrucieństwa... Kiefer woli więc stawiać pytanie co my sami moglibyśmy zrobić w podobnych okolicznościach ? Istota ludzka warta jest to co jest warta. Ta praca była początkowo bardzo źle interpretowana. Ludzie dostrzegali przede wszystkim dosłowną symbolikę. Ale później, praca ta została opracowana teoretycznie i rzeczy zostały lepiej, głębiej zrozumiane. Aby ostatecznie stwierdzić, że niemożliwe jest udzielenie odpowiedzi na pytania stawiane przez Adorno : Jak być artystą ? lub Jak być poetą po tragedii Zagłady ? Artysta odpowiada : "W każdym bądź razie, tyrani, oprawcy zawsze będą mieli rację i zawsze wygrają." Nie wygrają dlatego, że rzeczywiście mają rację, ale dlatego że jesteśmy niczym i jesteśmy bezsilni w stosunku do nich. Więc być może, kontynuując pracę jako artysta, pisarz czy poeta, można spróbować zrobić coś w nadziei, że to nigdy więcej się nie powtórzy.”
(Rozmowa z José Alvarezem, „Spadające gwiazdy”, Kwartalnik Rzeźby Orońsko, n° 3-4 (68-69), 2007).
MONUMENTA 2007
Anselm Kiefer, „Sternenfall, La chute des étoiles.”
Grand Palais, 30 maja – 6 lipca 2007
MONUMENTA 2008
Richard Serra, „Promenade”
Grand Palais, 7 maja – 15 czerwca 2008
Kolejna edycja MONUMENTA odbędzie się między 13 stycznia a 21 lutego 2010 r. Artystą zaproszonym jest Christian Boltanski.
www.monumenta.com
Aucun commentaire:
Enregistrer un commentaire